Apple’dan Bir Başarısızlık Hikayesi: Vision Pro Belası

3.500 Dolarlık Yanılgı, 33 Milyar Dolarlık Kayıp ve Meta'nın 300 Dolarlık Zaferi

Teknoloji devi Apple, genellikle pazara geç girmesi ancak ürünü mükemmelleştirmesiyle tanınır. Ancak sanal gerçeklik başlığı Vision Pro, bu efsaneyi paramparça eden, şirkete milyarlarca dolara mal olan ve rakiplerinin peşinden koşmaya zorlayan pahalı bir yanlış adım oldu.

Pahalı, Ağır ve Yalnız

Vision Pro, sanal ve artırılmış gerçekliği harmanlıyor. Ama buna rağmen 3.499 dolarlık fiyat etiketiyle, tabana yayılan bir başarı için çok ağır ve çok pahalı olarak değerlendiriliyor. Ürün, piyasaya sürüldüğünden bu yana, ürüne tüketici ilgisi gün geçtikçe azaldı. Sadece uygulamalar ve video içeriği açısından yetersiz kalmakla kalmadı, aynı zamanda sosyal açıdan da izole edici ve hantal bulundu. Aslında Apple yöneticileri, üründeki eksiklikleri kabul ederek onu aşırı tasarlanmış (over-engineering) bir teknoloji parçası olarak görmekte ısrarcı. Ama gerçekçi olmak gerekirse bu başarısızlık, Apple CEO’su Tim Cook’un 2016’da yaptığı bir öngörüyü acı bir şekilde doğruluyor. Cook o zamanlar, “Bir şeyin içine hapsolmayı çok az insan kabul edecektir, çünkü hepimiz özümüzde sosyal insanlarız” demişti. Bu öngörüsüne ters üretilmiş bu cihaz, Cook’un aslında konuya doğru yaklaşıp hatalı karar verdiğini de gösteriyor.

Over-Engineering ya da aşırı mühendislik, bir ürünü amaçlanan kullanımı için gerekenden daha sağlam veya daha fazla özelliğe sahip olacak şekilde tasarlama eylemidir; bu da bir işlemin gereksiz yere karmaşık veya verimsiz olmasına neden olur.

Gitti Paracıklar

Elbette fiyasko, Apple’a ciddi bir maliyet getirdi. Şirketin Vision Pro üretimine 33 milyar dolara kadar harcama yapmış olabileceği tahmin edilirken, bugüne kadarki satış rakamlarının 1 milyon adedin oldukça altında olduğu düşünülüyor. En cömert tahminlerle bile Apple’ın Vision Pro’dan yatırılan paranın sadece yüzde 10’unu geri getirmiş olabileceği hesaplanıyor.

Meta’nın Liderliği: Ray-Ban ile Basitliğin Zaferi

Aslında Meta’nın VR gözlüğü alanında Apple’dan daha eski bir geçmişi var. Oculus Quest ile yıllardır bu pazarda en önemli oyuncu. Ama Meta bu cihazı hiçbir zaman günlük kullanım amaçlı pazarlamadı. Her zaman oyun/eğlence dikeyinde konumlandırdığı ürün daima beklentileri karşıladı. Apple ile mücadele için bu cihazı seçmedi ve hepimizin günlük kullanabileceği bir ürün geliştirdi.

Apple’ın Vision Pro ile girdiği çıkmazın aksine Meta, akıllı gözlük yarışında bu ürünle birlikte hızla lider konuma yükseldi. Meta, Ray-Ban ile ortaklığı sayesinde Apple’ın kompleks ve pahalı yaklaşımının tam tersi bir strateji izledi: kullanışlılık, şıklık ve erişilebilirlik.

Meta, akıllı gözlüğün ilk modeli Ray-Ban Stories’i 2021’de piyasaya sürdükten sonra, 2023’teki Ray-Ban Meta ile sürpriz bir başarı yakaladı. Ray-Ban Meta gözlükleri (300 dolardan başlayan fiyatlarla), Şubat 2025 itibarıyla 2 milyon adet sattı. Bu, bir önceki model olan Ray-Ban Stories’in aynı dönemde sattığı 300.000 adedin çok üzerinde. Meta’nın başarısı o kadar büyük oldu ki Ray-Ban’in sahibi EssilorLuxottica, ürünün “büyük bir başarı” olduğunu onaylayarak yıllık üretim kapasitesini 2026 sonuna kadar 10 milyon adedin üzerine çıkarmayı planladığını duyurdu.

Meta, bu ivmeyi kaybetmemek için yeni modellerle pazara yükleniyor. Bunlar arasında yapay zeka ve ses etkileşimini merkeze alan, daha gelişmiş kameralara, daha uzun pil ömrüne sahip Ray-Ban (Gen 2) ($379) ve sporcular için tasarlanmış yeni bir Oakley modeli olan Oakley Meta Vanguard ($499) gibi çeşitler yer alıyor. Ayrıca kullanıcının doğrudan lens üzerinde metin, görüntü ve video görmesini sağlayan, ekranlı ilk Meta gözlük olan Meta Ray-Ban Display ($799) modelini de tanıttı.

Mark Zuckerberg, rakiplerin henüz tam olarak ortaya çıkmadığını belirterek Meta’nın “kategoriyi temelden icat ettiğini” ve bu fırsatı Meta yapay zeka gözlüklerini mümkün olduğunca çok kişiye ulaştırmak için kullanmaları gerektiğini söylüyor. Yani “Pazarı biz kurduk, bizi alt edebileceğini düşünen varsa buyursun” demek istiyor.

Utanç Verici Geri Çekilme

Apple’ın Vision Pro ile yaptığı yanlış hesap, onu şimdi telaşlı bir takipçi konumuna düşürdü. Şirket, 2027’de piyasaya sürmeyi planladığı daha ucuz, daha hafif Vision Pro varyantını (kod adı N100) dondurarak proje üstünde çalışanları acilen Meta’nın ürünlerine rakip olacak akıllı gözlükler üzerinde çalışmaya yönlendirdi.

Apple, iki tür akıllı gözlük üzerinde çalışıyor: N50 (bir iPhone ile eşleşecek ve ekranı olmayacak, 2027’de piyasaya sürülmesi hedefleniyor) ve Meta Ray-Ban Display’e meydan okuyabilecek ekranlı bir versiyon. Bu versiyonun da 2028’de piyasada olması bekleniyor. Ama malum Apple Intelligence olayından sonra teslim tarihi konusunda umutlu olmamak lazım.

Odak Değişimi

Ancak bu ani odak değişimi, teknoloji analistleri tarafından Apple için alışılmadık ve utanç verici bir U dönüşü olarak görülüyor. Analistler, Apple’ın bu pazar değişimine yeterince hazırlıklı olmadığını ve ilk kez uzun zamandır “konunun dışında” kaldığını belirtiyor. Akıllı gözlüklerin normalde telefonların gerçekleştirdiği birçok temel işlevi (fotoğraf çekmek, yapay zekâ ile soruları yanıtlamak, çeviri yapmak) üstlenebileceği düşünüldüğünde, bu gecikme Apple’ın altın yumurtlayan tavuğu iPhone için ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Çok mu Geç?

Akıllı gözlük pazarı ivme kazanırken Apple’ın muhtemelen 2027’de bu pazara girmesi, aşırı derecede geç kaldığını düşündürüyor. Meta, hem fiyatlandırma hem de pazar payı açısından net bir liderlik kurmuş durumdayken, Apple’ın yeni akıllı gözlüğü de çok düzgün ve başarılı olması gerekiyor. Aksi takdirde Apple, Meta’nın egemen olduğu ve hızla genişleyen bu kritik pazarda sonsuza dek geride kalma riskiyle karşı karşıya kalacak. Elbette Apple’ın da elinde Meta’da olmayan işletim sistemi (iOS,macOS), geliştirici topluluğu ve dağıtım gücü var. Kim bilir belki de Apple-Meta ortaklığı da görebiliriz.

Sizce Apple akıllı gözlük pazarında başarılı olabilecek mi?

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.