Executive Summary - Teknoloji ve Yapay Zekâ- 16
Nvidia'nın yeni ürünleri, Google'ın sağlık için yaptıkları ve en pahalı satın alması ve sonunda kurtulan astronotlar... Elbette daha fazlası da var.
Bazen beynimizi işgal eden durumlar vardır. Ne yapıyor olursak olalım, o durum oradan hiç ayrılmaz. Şu aralar yaşadıklarımız da hepimizin beynini bu şekilde işgal ediyor. Acaba ne olacak sorusu muhtemelen herkesin kendi içinde cevaplamaya çalıştığı en önemli soru bugünlerde. Bu sorunun kıymetini biliyorum. Ama belki başka şeyler okumak da insana iyi gelebilir. O zaman buyurun teknoloji ve yapay zekâ bülteninin 16. sayısına.
Nvidia’nın Değişimi
GPU üreticisi olarak hayatına başlayan Nvidia uzun yıllar bu ünvanını korudu. Ana işi olan grafik işlemciler konusunda dünyanın en iyisi, hatta en değerli şirketi bile oldular. Ama yapay zekânın ateşleyicisi bu GPU’lar aynı zamanda Nvidia’nın aşil tendonu haline de geldiler. Tek bir ürün yüzünden geçtiğimiz aylarda büyük değer kaybettiler. Bkz. DeepSeek
Yunan mitolojisine göre, Aşil (Achilles) tendonu hikayesi, ünlü savaşçı Aşil'in tek zayıf noktasıyla ilgilidir. Efsaneye göre, Aşil'in annesi deniz tanrıçası Thetis, oğlunu ölümsüz kılmak için onu bebekken yeraltı ırmağı Styx'in sularına batırmıştır. Ancak Thetis bebeği topuğundan tuttuğu için, sular bu bölgeye değmemiş ve burası Aşil'in tek ölümlü, zayıf noktası olarak kalmıştır. Troya Savaşı sırasında Aşil, Troya prensi Paris'in attığı okun tam da bu zayıf noktasına, yani topuğuna isabet etmesiyle ölmüştür. Bu nedenle günümüzde "Aşil topuğu" deyimi, bir kişinin en zayıf noktasını ifade etmek için kullanılır.
Son yıllarda Nvidia’da bunu görüp farklı ürünler konusunda çalışmalar yapmaya başladı. Geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği GTC 2025 konferansı ile yapay zekâ alanında birçok yeni ürün duyurusu ile bu tezimizi güçlendirdi. İsterseniz bunlara kısaca bi göz atalım:
Nvidia’nın Yeni Yapay Zekâ GPU’ları
Elbette bir GPU firması olan Nvidia önümüzdeki aylarda piyasaya sürülecek yeni GPU'larını tanıttı. Blackwell Ultra GB300, Vera Rubin ve Rubin Ultra adlı bu yeni çipler, şirketin veri merkezi işini daha da büyütmeyi hedefliyor. Bu yıl piyasaya çıkacak olan Blackwell Ultra, Nvidia'nın geçen yıl duyurduğu Blackwell mimarisinin geliştirilmiş bir versiyonu. Tabii ki, tamamen yeni bir mimari üzerine inşa edilmiş bir çip olmasa da, H100 gibi eski nesil GPU’lara kıyasla büyük farklar içeriyor. Blackwell Ultra’nın FP4 çıkarım işlemlerinde önceki nesil H100 çiplerinden 1,5 kat daha hızlı olduğunu ve yapay zekâ mantık yürütme (AI reasoning) süreçlerini büyük ölçüde hızlandırdığını açıkladı.
Nvidia 2026’da Vera Rubin ve 2027’de Rubin Ultra mimarilerini piyasaya sürerek, performansı sürekli ikiye katlayacak. Vera Rubin, 50 petaflop FP4 işlem gücü sunarak Blackwell Ultra’nın iki katı, Rubin Ultra, çift GPU tasarımıyla 100 petaflop FP4 seviyesine çıkarak Vera Rubin’in iki katı performansa sahip olacak.
Vera Rubin, galaksilerin dönüş hızlarını inceleyerek karanlık maddenin varlığına dair güçlü kanıtlar sunan önemli bir astronom ve astrofizikçidir. Çalışmaları modern kozmolojiyi derinden etkilemiş ve kadın bilim insanlarına ilham kaynağı olmuştur.
Yapay Zekâ Bilgisayarları
Yine bu konferansta Blackwell çip platformunu kullanan “kişisel yapay zekâ süper bilgisayarları” serisini tanıtıldı. DGX Spark ve DGX Station adındaki iki yeni bilgisayar ile kullanıcıların çeşitli boyutlardaki yapay zekâ modellerini prototipleme, ince ayar yapma ve çalıştırma imkanı olacak. DGX Spark şu anda satışta, DGX Station ise bu yıl içinde piyasaya sürülmesi bekleniyor. 3.999 dolarlık fiyata sahip DGX Spark ile herkes istediği yapay zekâ modelini (açık kaynak olmak kaydı ile) güvenlik endişesi olmadan kullanabilecek. DGX Station’ın da bu sene içinde piyasaya sürüleceği netleşti. Fiyatı ise DGX Spark’a göre daha tuzlu olacaktır.
General Motors - Nvidia İşbirliği
Bir başka dikkat çekici tanıtım ise GM ile yapılan işbirliği duyurusu oldu. Bu sayede Nvidia’nın yıllardır zaten içinde olduğu otomotiv endüstrisine farklı bir noktadan da dahil olduğunu göreceğiz. Otonom sürüş için hem donanım hem de AlexNet isimli model ile bilgisayar görüşü (computer vision) alanında çözümleri olan Nvidia, bu işbirliği ile GM'ye yapay zekâ altyapısı sağlayacak ve otomobil üretim süreçlerini dönüştürmek için özel yapay zekâ sistemleri geliştirmelerine yardımcı olacak.
Yapay Zekâ’lı Robotlar
Aslında GTC 2025 konferansından yazacak çok haber vardı ama tüm bülteni de Nvidia’ya ayırmak istemiyorum. O yüzden önemli gördüğüm son haberle bu bahsi kapatalım. İnsansı robotlar için bir yapay zekâ modeli olan Groot N1 tanıtıldı. Bu model, hem sentetik hem de gerçek verilerle eğitilmiş "genel" bir model olarak tanımlanıyor. Groot N1, insan bilişsel süreçlerinden esinlenerek "hızlı ve yavaş düşünme" için tasarlanmış çift sistem mimarisine sahip. Böylece, robotların çevrelerini algılamasına ve buna göre plan yapmasına olanak tanırken, hızlı düşünme sistemi bu planı robotik eylemlere dönüştürüyor. Modelin açık kaynak kodlu olduğunu belirtmem gerekiyor. Buradaki GitHub adresinden siz de bu modele ulaşabilirsiniz.
Açık Kaynağın Yükselişi
Nvidia’nın açık kaynak hamlesi ile açık kaynak modeller artmaya başladı. Bu işi başlatan Meta’nın açık kaynaklı modeli Llama’nın 1 milyar indirmeye ulaştığını bizzat Mark Zuckerberg açıkladı. Bu sayı, Aralık 2024'te 650 milyondu ve üç ayda yaklaşık %53 artış gösterdi. Llama, Meta'nın Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi platformlarda kullandığı AI asistanında besliyor. Bununla beraber Meta bu açık kaynaklı modeli ve diğer yapay zekâ geliştirmeleri için bu yıl 80 milyar dolar harcayacağını da açıkladı. Yıllardır harcanan bunca paranın bir karşılığı olmalı. Yoksa ürün biz miyiz?
Gerçek Veri Bitti, Size Sentetik Verelim
Nvidia, San Diego merkezli Gretel adlı yapay zekâ eğitim verisi üreten bir girişimi satın aldı. Satın almanın detayları bilinmiyor, ancak Gretel’in son değerlemesi olan 320 milyon doları aştığı ifade ediliyor. Şirket, modelleri ince ayar yaparak ve kendi teknolojisini ekleyerek kabaca sentetik veri üretiyor. Nvidia'nın bu satın alımı, rakiplerinin gerçek dünya verilerini bitirmesi nedeniyle stratejik bir hamle olarak değerlendiriliyor.
Sentetik veri, gerçek verilerden yola çıkılarak yapay olarak üretilen veya simüle edilen veri kümelerini ifade eder. Bu veriler, gerçek verilerin istatistiksel özelliklerini ve yapısını koruyacak şekilde algoritmik yöntemlerle oluşturulur.
Google Sonunda Muradına Erdi
Haftanın değil son yılların en büyük satın alması duyruldu. Google sonunda Wiz’i satın aldı. Geçtiğimiz aylarda 23 milyar dolar teklifi reddedilen Google, el yükseltip 32 milyar dolarla satın almayı başardı. 2020 yılında eski Microsoft yöneticileri tarafından kurulan Wiz, bulut tabanlı siber güvenlik çözümleri sunuyor ve sektördeki en hızlı büyüyen girişimlerden biri haline geldi. New York merkezli ve ABD ile İsrail’de ofisleri bulunan şirket, Amazon, Microsoft ve Google dahil olmak üzere büyük bulut sağlayıcılarıyla ortaklık yapıyor. Google’ın yaptığı en büyük satın alma olan Wiz ile bulut tarafında Amazon ve Microsoft’un gerisinde kalan Google için önemli bir ürün haline gelebilir.
Yapay Zekânın Sağlığımıza Faydaları
Geçtiğimiz bültenlerde de yazdığım gibi, yapay zekânın sağlığımız için çok önemli çıktıları olacak. Bu hafta da bu konuda önemli gelişmeler yaşandı. Google, New York'ta düzenlenen bir sağlık etkinliğinde, ilaç keşfi için "açık" yapay zekâ modeli geliştirdiğini duyurdu. TxGemma olarak adlandırılan bu model, metinleri ve çeşitli tedavi edici bileşenlerin yapısal özelliklerini analiz edebiliyor. Google'ın sağlık ürünlerinden sorumlu müdürü Karen DeSalvo, terapötik ilaçların geliştirilmesinin uzun ve maliyetli bir süreç olduğunu, bu nedenle araştırma topluluğuyla iş birliği yaparak süreci daha verimli hale getirmeye çalıştıklarını ifade etti.
Bir başka ürün anonsu ise YC destekli ReactWise’ dan geldi. Şirket "kimyasal süreç optimizasyonu için yapay zekâ yardımcı pilotu" olarak adlandırdığı ürünle, geleneksel deneme-yanılma sürecini 30 kat hızlandırmayı vaat ediyor.
Grok’un Farklı Kullanımı
X platformunda kullanıcılar, yapay zekâ botu Grok'ı bilgi doğrulama (fact-check) için kullanmaya başladı. Elon Musk’ın şirketi satın alması sonrası işlerine son verilen ilk çalışanlar içerik kontrolü takımıydı. Musk bunun yerini topluluk notları ile doldurmaya çalıştı. (Meta da aynı yoldan yürüyor) Her gönderiye topluluk yorumu eklenemediği için insanlar bu amaçla Grok’u kullanmaya başladılar. Ancak bu durum, insan fact-checker'lar arasında endişelere yol açtı çünkü yapay zekâ botları, doğru olmayan bilgileri ikna edici bir şekilde sunabiliyor. Grok’un geliştiricisi xAI da, botun yanıltıcı bilgi yayma potansiyeline sahip olduğunu kabul etti, ancak şu ana kadar kullanıcılar için herhangi bir uyarı göstermiyor. Yalandan kaçalım derken bunun yapay zekâ ile üretilmişine teslim olabiliriz. Dikkatli olalım.
Bu arada içerik kontrol ekibi olmasa bile istenen hesapların hızlıca erişime kapatılması hala mümkün. Bunu son yaşadığımız olaylarda herhangi bir mahkeme kararı olmaksızın yasaklanan hesaplardan anlıyoruz.
NASA Astronotları Sonunda Geri Döndü
NASA astronotları, Boeing’in Starliner uzay aracındaki sorunlar nedeniyle planlanan süreden daha uzun bir süre, (yaklaşık olarak dokuz ay boyunca) Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kaldıktan sonra Dünya'ya döndüler. Sunita Williams ve Barry Wilmore, dünyaya SpaceX'in Dragon kapsülünde iniş yaptılar. Astronotlar Boeing'in uzay aracıyla yaşadığı sızıntı ve itici sorunları nedeniyle uzay istasyonunda mahsur kalmışlardı. Bu arada bu fazla mesai için NASA astronotlara günlük 5 dolar ödeyecek. Yani toplamda 1.430 dolar kişi başı fazla mesai ücreti alacaklar. Bunu duyan Trump kendi cebinden astronotlara ödeme yapacağını da açıkladı.
Intel’in Yeni CEO’su
Intel yeni CEO’su olarak Lip-Bu Tan’ın atandığını duyurdu. Tan, Ağustos 2024'te eski CEO Pat Gelsinger ile yaşadığı çatışmalar nedeniyle Intel'in Yönetim Kurulu’ndan ayrıldıktan sonra şirkete geri dönmüş oldu. Tan, görevi devralmasıyla önemli değişiklikler yaşamaya hazırlanıyor. Yeni CEO, şirketin çip üretimi ve yapay zekâ stratejileri konusunda kapsamlı değişiklikler yapacağını açıkladı. Tan, çalışanlarına şirketi yeniden rayına oturtmak için bir nevi acı reçete sunarak "zor kararlar" almak zorunda kalacağını da söyledi. Bakalım gerçekten şirketi raya oturtabilecek mi?
Hep iPhone mu Android’den Esinlenecek
Google Android cihazların, Find My Device uygulamasına, konumlarını paylaşan arkadaşlar ve aile üyelerinin harita üzerinde gösterileceği yeni bir özellik ekliyor. Bu güncelleme, Mart 2025 güncellemesi ile duyuruldu. Uygulama, kullanıcıların konumlarını paylaştıkları kişileri takip etmelerine olanak tanırken, aynı zamanda eşyalarını bulmalarını da kolaylaştırıyor. Android uygulamasında, kullanıcılar "People" sekmesine dokunarak konumlarını paylaşan kişilerin yerlerini görebilir hale geldi. Kısaca “People” uygulaması Apple’ın “Find My Device” uygulamasına benzer bir hale geldi.
Yerli ve Milli Teknoloji İsteği
Avrupa teknoloji endüstrisi koalisyonu, Avrupa Birliği'nden (AB) dijital egemenliği artırmak için "radikal eylemler" çağrısında bulundu. Koalisyon, yurt dışı dijital altyapı ve hizmetlere bağımlılığı azaltmak için yerel alternatiflere yönelmek gerektiğini savunan bir deklarasyon yayınladı. Trump’ın başkanlığı sonucu değişen paradigma ile Avrupa hiç olmadığı kadar yalnız hissetmeye başladı. Tekelleşen Amerikan teknoloji şirketlerinin Avrupa’yı korkuttuğu çok açık. Ayrıca, Avrupa'nın dijital altyapısının güçlendirilmesi için "Sovereign Infrastructure Fund" adlı bir fon kurulmasını talep edildi. Özellikle ABD'nin artan rekabetinin gölgesinde, Avrupa’nın dijital bağımsızlığını acilen elde etmesi gerektiği herkes tarafından kabul edilmiş durumda. Bizim de Avrupa’ ile birlikte bu dijital bağımsızlık konusunda çalışma yapmamız ülkemiz açısından çok kritik bir konu.
Lidar mı Yoksa Kamera mı?
Tesla otomobillerin diğer araçlardan ayrıldığı en önemli nokta tüm otonom özellikler için kamera kullanması. YouTuber ve mühendis Mark Rober, Tesla'nın otopilot sisteminin güvendiği kameraların zayıf yönlerini gösteren bir video yayınladı. Sahte bir duvarın Tesla'nın otonom sürüş sistemi tarafından "aldatılıp aldatılamayacağı" test edildi ve lidar donanımlı bir Lexus, sahte duvarı algılayarak dururken, Tesla bu duvara çarpıyor. Gerçek hayatta böyle bir şey olmasa bile kameraların lidara göre dezavantajlı yönlerinin olduğu kesin.
Lidar (Light Detection and Ranging), lazer ışınları kullanarak nesnelerin uzaklığını ölçen ve bu sayede çevrenin üç boyutlu haritasını oluşturan bir uzaktan algılama teknolojisidir. Cihaz, gönderdiği lazer ışınlarının nesnelere çarpıp geri dönmesi için geçen süreyi hesaplayarak mesafeyi belirler ve bu verileri detaylı nokta bulutları halinde işler. Otonom araçlar, haritalama, arkeoloji, ormancılık ve şehir planlaması gibi pek çok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Takip Listesi:
Amazon Echo kullanıcıları bundan sonra tüm ses kayıtlarını Amazon’un bulut sistemine zorunlu olarak gönderecekler. Amazon, "Ses Kayıtlarını Göndermeme" seçeneğini kullanan müşterilere, bu özelliği 28 Mart'tan itibaren desteklemeyeceklerini belirten bir e-posta gönderdi.
Apple'ın, iPhone 17 Air modelini portsuz bir şekilde üretmeyi düşündüğü bildirildi. Bu yeni model, bu sonbaharda piyasaya sürülecek. Daha ince bir telefon üretmek için büyük bir çaba sarf eden mühendisler şarj portunu da kaldırıp tüm şarj işlemlerinin kablosuz olarak ve veri senkronizasyonunun bulut üzerinden yapılmasını planlıyor.
Yeni Pebble satışa hazır. Yaratıcısı Eric Migicovsky, yeni PebbleOS işletim sistemini kullanan iki yeni akıllı saat olan Core 2 Duo ve Core Time 2'yi tanıttı. Sırasıyla 149 ve 225 dolara ön siparişe sunulan cihazları daha önce de yazmıştık.
Google, Android telefon kullanan çocukların ABD, Birleşik Krallık, Avustralya, İspanya ve Polonya'da mağazalarda Google Wallet ile ödeme yapmalarına izin vereceğini duyurdu. Özellikle okullarda kullanımının yaygınlaşmasını bekliyorum.
Google, yeni orta seviye akıllı telefonu Pixel 9a'yı tanıttı. Yeni model, Google'ın Tensor G4 işlemcisini kullanıyor ve fiyatı 499 dolar. Bizim ülkemizde yine satılmayacak gibi duruyor.
ABD’de müzik akış hizmetlerinde ücretli abone sayısı 100 milyonu geçti. 2023 yılında 96,8 milyon olan abone sayısı, 2024 yılında yaklaşık %3'lük bir büyüme ile 100 milyona ulaştı. Bu arada Spotify, ABD pazarında %36'lık pazar payı ile lider konumda bulunurken, Apple Music %30,7 pazar payı ile onu takip ediyor.
Bu sayının da sonuna geldik.
Geri bildirimlerinizi ve önerilerinizi yorum olarak yazmaktan lütfen çekinmeyin.
Eğer hoşunuza da gitmişse arkadaşlarınızla da paylaşırsanız memnun oluruz.
Bir sonraki sayıda görüşmek üzere.