Executive Summary - Yapay Zekâ - 10

Yapay zekânın meslekler üzerindeki tehdidi, Anthropic ve Meta'nın savunma sanayi ilgisi, Google'nın eğitim odaklı araçları ve en yeni yapay zekâ haberleri bu bültende!

Soğuk bir çarşamba gününden merhaba!

Havanın aksine YZ gündemi sıcak. Bu bültende işsiz kalan radyo sunucuları, yapay zekâlı devlet memurları, Beatles, Amerika savunma sanayii ve daha fazlası var. Hazırsanız başlayalım!

Malumun ilamı: Meslekler sıkıntıda

Biliyorum siz de sıkıldınız. Her yapay zekâ muhabbeti dönüyor dolaşıyor kimler işsiz kalacakta kitleniyor. Bu tehdit tüm dijitalciler olarak milli birlik ve beraberliğe en çok ihtiyaç duyduğumuz bu zamanlar bir araya gelmek ve bir topluluk olmak için iyi bir fırsat da olabilir. Tehdit mi değil mi tartışmasına bu defa veri ile geldim.

HBR’de yayınlanan bir yazı yapay zekânın mesleklere etkisini inceleyen iyi bir çalışma. Freelancer sitelerindeki iş ilanlarını inceleyen çalışmaya göre; özellikle otomasyon eğilimli ilanlarda belirgin bir düşüş (%21) olduğu gözlemleniyor. En çok etkilenen mesleklerin başında yazarlık geliyor (ilanlarda %30,37 azalma). Bunu yazılım, uygulama ve web geliştirme (%20,62 azalma) ve mühendislik (%10,42 azalma) alanları izliyor.

Bu düşüşü biraz daha korkutucu yapan şey, yapay zekânın ilgile sektörlere uygun araçlar sunması ile birlikte ortaya çıkması. İlk metinler ile başlayan dalga, görsel üretmeye yönelik araçlarının piyasaya sürülmesi ile birlikte tasarımcıları da etkilemeye başlıyor. Bu araçların tanıtılmasının ardından grafik tasarım ve 3D modelleme gibi işlere olan talep bir yıl içinde %17,01 oranında azalıyor. Rekabetin yoğunlaştığı bu ortamda, YZ entegrasyonunu içeren yeni iş alanları yükselişte olduğu gözlemlenirken çalışanlar için beceri güncelleme ve yeniden eğitimin de bir ihtiyaç olduğu ortada.

Benim görüşüm bu tarz verilerin iş gücü piyasasının dinamiklerinden de etkilendiği ve biraz şüpheyle yaklaşılması gerektiği. İşlerin dönüşeceği, YZ’nin özellikle mevcut kullanılan uygulamaların içine doğrudan girerek verimlilik arttıracağı aşikâr. Anlatıldığı kadar hızlı olmayacak, zaman alacak ancak adapte olamayanların işi zor.

Çağın yeni mottosu: "Adaptasyon şart!”

Yapay Zekâlı Sunucular ve Nobelli, Ölü Bir Yazar

Kimler işsiz kalacak derken ilginç bir haber Polonya’dan geldi. Devlet destekli radyo kanalı Off Radio Krakow, maliyetler sebebi ile tiyatro yönetmenleri ve yazarlarla yapılan röportaj formatındaki bir yayını iptal etme kararı aldı. Yayının sunucusunu kovarak, sunucu yerine yapay zekâ ile yaratılmış 20 yaşındaki Emilia, 22 yaşındaki Jakub ve 23 yaşındaki Alex’i işin başına geçirdiler Z Kuşağına hitap eden sunucular başta oldukça iyi performans sergilediler ve dinleyici sayısını 8.000'e çıkarmayı başardılar.

Fakat işler, 2012'de vefat eden Nobel ödüllü şair Wislawa Szymborska ile canlı yayın röportajı yapılınca kontrolden çıktı. Yapay zekâ sunucuların sahte kimlikleri ve LGBTQ+ topluluğunun tepkisini çeken açıklamaları, radyoyu ulusal bir tartışmanın ortasına çekti. Radyo kanalı gerçek çalışanları teknoloji uğruna feda etmek suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı.

Radyonun genel yayın yönetmeni Mariusz Marcin Pulit, "Öncülerin kaderi zordur" diyerek durumu kurtarmaya çalıştı ama nafile. Polonya'nın dijitalleşme bakanı Krzysztof Gawkowski ise konuya net bir bakış açısı getirdi: "Yapay zekâ insanlar için var, onların yerine değil.”

Memurlar İçin İyi Haber: Solitaire’e Daha Çok Zaman Kalacak!

Yapay zekâ DJ olmayı başaramadı ama belki memur olabilir. Birleşik Krallık hükümeti, Gov.UK'deki devasa bürokrasi arşivini daha anlaşılır kılmak için GPT-4 tabanlı bir sohbet botu geliştirdi. ilk denemede ara sıra vatandaşa hakaret eden bot (gerçek bir memur değil mi?) , artık kibar bir İngiliz centilmeni gibi davranıyor.

İlk olarak 15.000 vatandaşla test edilecek bu dijital memur, güneş panellerinden kenevir yetiştiriciliğine kadar mevzuat ile ilgili her konuda bilgi verebiliyor. Bazen her LLM gibi "halüsinasyon" yaşayıp gerçek olmayan bilgiler ürettiği için, verdiği yanıtların yanındaki web bağlantılarını kontrol etmek şart. Yani her şeyi devletten beklememek lazım :)

Bu tarz botlar ve müşteri temsilcileri arttıkça verimliliğin artacağı açık. Sorun, artan verimlilik sebebi ile işler daha az memurla mı çözülecek yoksa memurların solitaire oynamaya daha çok zamanı mı kalacak?

OpenAI durur mu yapıştırmış cevabı: “Operator”

OpenAI, bilgisayarları bağımsız olarak kontrol edebilen ve görevleri kendi başına yerine getirebilen "Operator" adlı yapay zekâ temsilcisini ocak ayında tanıtmayı planladığını açıkladı. 8. YZ bülteninde Anthropic Claude'un buna benzer (fare ve klavye kullanabilen, ekranda ne olduğunu anlayan ve bunu işleyerek çalışan bir teknoloji) bir özelliği geliştiricilere açtığından bahsetmiştim. OpenAI henüz ürünü duyurmadı ama yarışta olduğunu bize bir hatırlattı.

Bu teknoloji diğer birçok dil geliştirmesinden daha önemli. İnsanlara göre tasarlanmış bilgisayar ara yüzlerini kullanabilmek yeni bir dönemin habercisi. Normalde el ile yaptığınız ve bol tekrarı olan her şeyi ama her şeyi YZ’ye yaptırabileceksiniz.

Teknoloji ile haşır neşir olanlar için büyük kolaylık. Ama bence teknolojiyle arasında mesafe olanlar için çok daha büyük bir kolaylık. Mesela, yeni aldığı yazıcıya nasıl bağlayacağını bilmeyen annem gibi. Şimdi düşününce bu teknoloji hala benim hayatımı kolaylaştırıyor. Yaşasın yapay zekâ!

Telif İhlali Davası: Kanıt Yoksa Suç da Yok

Bir önceki bültende Open AI eski çalışan Suchir Balaji'nin yapay zekâ eğitiminde telif hakkı ihlallerinin OpenAI'nin ticari modeliyle internet ekosistemine zarar verdiğini iddia ettiğini ve bu etik kaygılardan dolayı şirketten ayrıldığını yazmıştım. Bu haberle bağlantılı olarak Open AI’ya Alternet ve Raw Story tarafından açılan telif hakkı davasında karar açıklandı.

Hemen söyleyeyim, Open AI, davayı kazandı. Yayıncılar, şirketin binlerce haber makalesini izinsiz olarak topladığını, telif hakkı yönetim bilgilerini (CMI) kaldırarak Dijital Milenyum Telif Hakkı Yasası’nı (DMCA) ihlal ettiğini iddia ediyordu. Mahkeme, davacıların ChatGPT’nin eğitiminde içeriklerinin kullanıldığına veya bunun zararlı olduğuna dair somut kanıt sunamadığına hükmederek, davayı reddetti.

Yapay Zekâ Gizli Servisle El Sıkıştı!

Telif ihlaline girmişken işin bir diğer ahlaki yönüne de değinelim isterim.

Kendini etik yapay zekâ diye konumlandıran ya da kendi açıklamasıyla etik ve güvenlik önceliklerini vurgulayan Anthropic, savunma sanayiyle bağlarını güçlendirerek tartışma yarattı. Tartışmalı bir veri analitiği şirketi olan Palantir ile yapılan ortaklık, Claude teknolojilerini ABD istihbarat ve savunma kurumlarının kullanmasını sağlayacak.

Claude modelleri, Palantir’in “gizli” sınıflandırılmış Impact Level 6 (IL6) veri ortamına erişim kazanarak ulusal güvenlik açısından kritik bilgilere ulaşabilecek. Ancak burada kritik bir nokta var: AI’nin “halüsinasyon” eğilimi ve hassas bilgileri sızdırma riski. Halüsinasyon ile bizi yakabilir, bilgileri sızdırırsa da istihbaratçıları. :)

Barış Adına Savaş Teknolojisi

Palantir ile işbirliği yapan sadece Anthropic değil. Meta da Llama yapay zekâ modellerini askeri kullanıma açtı. Şirket Palantir’in yanında Lockheed Martin, Booz Allen ve Anduril gibi savunma şirketleriyle de çalışacak. Meta’nın bu hamlesi, daha önce “askeri, savaş ve nükleer endüstriler” için yapay zekâ kullanımını yasaklayan politikasında bir değişiklik anlamına geliyor.

Anlaşılan Anthropic gibi Meta için de etik ilkeler piyasa değerinin kurbanı oldu. Ve elbette bahane de hazır; ABD’nin güvenliğini ve demokratik değerlerini destekleyecek “sorumlu ve etik” yenilikleri teşvik etmek. Vatanın bölünmez bütünlüğü, devletin bekası ne kadar da tanıdık değil mi?

Bu kadar savunma sanayiyi haberi sonrası araya bir John Lennon alıp dengeyi sağlayalım.

Ne demiş üstat “imagine all the people living in a peace”.

Zor Lennon abi, zor…

Yapay Zekâ Beatles'ı Grammy’e Taşıyor

Lennon’dan boşa bahsetmedim. Derdim elbette ki konuyu buraya bağlamaktı.

Haberimiz, Paul McCartney'nin John Lennon'ın 1978’de kaydettiği demosunu teknolojinin sihriyle canlandırması. Paul McCartney, Peter Jackson'ın 2021'deki "Get Back" belgeselinde kullanılan ve Beatles üyelerinin seslerini arka plandaki gürültüden ayıran yapay zekâ teknolojisinden ilham alarak "Now and Then" şarkısını resmen yoktan var etti. Üstelik şarkı Grammy ödüllerinde Sabrina Carpenter ve Beyoncé gibi sanatçılarla yarışıyor. Şarkı, 78 milyon Spotify dinlenmesiyle Beatles’ın en az dinlenilen parçası ama müzik teknolojisindeki dönüşümün sembolü olmaya aday.

Sunumlar Yerine Vids

Google, Workspace kullanıcıları için kolayca video sunum hazırlayabilecekleri yeni bir araç ile karşımızda: Gemini AI destekli Vids. Geleneksel video hazırlama süreçlerini neredeyse birkaç tıka kadar kolaylaştıran Vids, istediğiniz konuda stok görüntüler seçiyor, senaryo yazıyor ve seslendirme yapıyor. Bunu yaparken de Google Workspace’deki dokümanlarınızı kullanarak resmen şov yapıyor.

Makaleleri videolara dönüştürmek, eğitim videoları hazırlamak, şirket duyurularını paylaşmak, toplantı özetleri oluşturmak mümkün. Vids, birden çok dili destekliyor ancak yapay zekâ özellikleri, şimdilik sadece İngilizce.

Bültenleri düzenli takip edenler bilir. Benim görüşüm YZ’nin kullanıcılar için bir devrim olmadığı aksine mevcut araçlarımız için bir özellik olduğu. Vids de tam olarak böyle bir ürün.

Yeni Öğretmenim Google Learn About

Google son dönemde yapay zekâ destekli araçları tanıtma konusunda oldukça hızlı. Google, LearnLM modeli üzerine geliştirdiği Learn About aracıyla eğitim konusunda da iddialı. Standart sohbet botlarından farklı olarak bu araç kullanıcılara görsel ve öğrenmeye odaklı oldukça iyi yanıtlar veriyor.

Sorulan sorulara verdiği yanıtlar forumlardan görseller ve konuyu anlamayı kolaylaştıran bağlamlarla tam bir öğretmen gibi davranıyor. Ayrıca Gemini'nin verdiği bilgilerin dışında yan panelde keşfedilebilecek ek konularla dersin ardından ek kaynak sağlayan öğretmen gibi. Araç o kadar yetenekli ki, "Pizzaya yapıştırıcı sürmek için en iyi tür nedir?" gibi sorulara bile sabırla doğru ve eğitici yanıtlar verebiliyor.

Bu bültenin de sonuna geldik. Umarım faydalı olmuştur.

Son bir öneri:

Beş buçuk saati olanlar, Lex Fridman ve Anthropic CEO’su Dario Amodei yayınını izleyebilir. :)