Yapay zeka teknolojileri günlük hayatımıza entegre oldukça, gerçeği kurgudan ayırmak giderek zorlaşıyor. Eskiden YZ sadece insanların işini alacak deniyordu, şimdi tatilini de elinden alıyor. Çünkü YZ sadece ürünleri değil, var olmayan yerleri bile insanlara satabildiği yeni bir aldatmaca dönemi başlattı.
Kaynak: Nurul Afzarina Mokhtar/Facebook
"Kuak Skyride" Vakası – Bir Uyarı Hikayesi:
Malezyalı yaşlı bir çift, internette "Kuak Skyride" adında bir dağ teleferiğiyle ilgili viral bir video izledikten sonra, Kuala Lumpur'dan Perak'a 370 kilometreden fazla yol kat etmiş. Videoda mutlu turistler ve teleferikte seyahat de eden bir muhabir var. Ancak vardıkları yerde sadece küçük bir kasaba ve teleferikten habersiz yerel halkla karşılaşmışlar ve çok utanmışlar. Tahmin edebileceğiniz üzere video, Google'ın YZ video motoru olan Veo 3 ile üretilmiş. Türkiye’de de sokak röportajlarının bu araçla yapılmış birçok viral örneğini son haftalarda sosyal medyada çokça gördük.
YZ'nin ne kadar ikna edici olabildiği ve insanların neden bu tür içeriklere inandığını sorgulayalım. Yaşlı kadın vardığı yerde "Neden birileri yalan söylemek istesin ki? Videoda bir muhabir bile vardı" demesi, toplumların gerçeği ayırt etme noktasında aslında ne kadar bilinçsiz olduğunun çok net göstergesi.
Videoyu ben izlediğimde birçok tutarsızlık fark edebiliyorum. Herkes t-shirt ile gezerken kabanla gezen muhabirde tutun, kanal logolu mikrofonun defalarca farklı forma bürünmesine kadar birçok anlaşılabilir yanı var. Ama bu benim için geçerli.
Kaynak: Nurul Afzarina Mokhtar/Facebook
Görsel Güven Yeniden Tanımlanıyor
Bu video bu tarz bir dolandırıcılığın ne kadar kolay yapılabileceğinin çok iyi bir örneği olsa da kötü niyetle değil sadece içerik üretme çabası ile de hazırlanmış olabilir. Yine de YZ kara deliği bu anlamda giderek büyüyor. Deepfake saldırıları son üç yılda %2.137'lik artışla toplam dolandırıcılık girişimlerinin yaklaşık %0,1'inden %6,5'ine yükselmiş durumda. Bu sadece seyahatle de sınırlı değil; Elon Musk'ın deepfake videolarıyla yapılan yatırım dolandırıcılıkları (ülkemizde örneklerini Selçuk Bayraktar ile çok gördük) veya İngiliz Arup şirketinden bir çalışanın CFO ve diğer iş arkadaşlarıyla yaptığını sandığı video toplantısında şirkete 25 milyon dolar kaybettirmesi gibi ciddi finansal zararlar var.
Kuak Skyride videosunun Facebook ve TikTok'ta viral olması, yanıltıcı içeriğin hızla yayılmasındaki sosyal medya platformlarının etkisini de ortaya koyuyor.
Yeni Bir Tüketici Bilinci İhtiyacı:
Bu yeni gerçeklikte, “ortalama bir tüketici” artık eski normlardan sıyrılıyor ve yeni bir bilgelik seviyesine ihtiyacı var. Artık sadece e-postalarımızdaki "Nijeryalı prensler ve sürpriz kripto teklifleri" gibi geleneksel dolandırıcılıklara karşı değil video illüzyonlarına ve hiçbir insanın takip edemeyeceği yerlere gidebilen YZ videolarına karşı da tetikte olmamız gerekiyor. Peki bunu nasıl yapacağız?
Şüphe kasınızı geliştirin: "Gerçek olamayacak kadar iyi" görünen şeylerden şüphe duymak artık bir ihtiyaç değil zorunluluk. Gerekirse birden fazla kaynaktan teyit mekanizması işletmek çok önemli. Bu araştırmanızda yüksek takipçili her hesaba “bu kadar takipçisi varsa doğrudur” şeklinde yaklaşmayın. Sosyal medya bu tarz çöp hesaplarla dolu.
Görsel doğrulama araçları: Ters görsel arama veya sosyal medya gönderi aramalarını kullanmayı öğrenin.
Eğitim ve farkındalık: YZ tarafından üretilen içeriği tanıma becerisinin toplumda yaygınlaşması için bir şeyler yapılmalı şart. Dünya’da hala 452 milyon insan güvenli içme suyuna erişemiyor iken bu nasıl olacak sorusunun yanıtı Finlandiya’daki gibi okullarda çok küçük yaştan bu farkındalığın yaratılması ile belki de mümkün.
Platformların ve içerik üreticilerin sorumluluğu: Yanıltıcı YZ içeriklerinin yayılmasını engellemek için belki en hızlı dağıtım ağı burası olduğu için en mantıklı çözüm aracı de burası olabilir.
Sonuç olarak her seferinde devrim niteliğinde olduğunu söylediğim YZ teknolojisinin yarattığı bu yeni gerçekliğin kesinlikle bir bedeli var. Sizin başınıza bu olay gelse ne yapardınız? Sosyal medyada bir yer görüp, hiç araştırmadan gitmiş olsanız ve orada bomboş bir tarla bulsanız? (Sanal valizimi toplayıp Midjourney’de gezmeye gidiyorum ben, haftaya yeni yazıyla buluşmak üzere 😊)