“Tohumlar fidana, fidanlar ağaca, ağaçlar ormana…” Çocukken okul korolarında kanon yaparak söylediğimiz bu şarkının Executives’de ne işi var? Her çocuk bir tohumdur… hayır hayır, konuya buradan girmeyeceğim :) Çağrışım aslında “brain-rot” ve “AI slop” kavramları üzerine düşünürken çıktı.
Döngümüz tam burada sabun köpüğü gibi viral olan anlamsız içerikler yani “tohumlar” ile başlıyor. Oxford University Press “brain-rot”u 2024’te yılın kelimesi seçtiğinde uyandırdığı yankıdan sonra 2025’te üzerine nasıl çıkabileceklerini merak ediyorum. Henry David Thoreau’nun 1854’te yazdığı kitapta brain-rot kelimesini ilk kez kullanırken bugün yaşadıklarımızı hayal bile edemediğine eminim.
“AI slop” daha yeni bir kavram. Yapay zeka ile üretilen, özensiz ve içi boş videoları tanımlıyor. Ben internetin fast-food’u olarak tanımlıyorum bunları. Anlık doyurucu his, besleyici değeri yok, uzun vadede sürekli yemesi zararlı. Uçağa bilet okutmaya çalışan kanguru ya da trambolinde zıplayan tavşan videolarını izleyen milyonlarca insandan biri muhtemelen sizsiniz.
Tiktok @rachelthecatlovers – Instagram @infiniteunreality
Z ve Alfa kuşakları tarafından çok yoğun kullanılan TikTok ve YouTube gibi platformlarda anlamsız içerikler öyle arttı ki, Viral olan meme ve videolar sonrası “skibidi” anlamsız, “Ohio” artık tuhaf demek mesela. Bu şekilde birkaç günden fazla konuşulan, hayatımıza yeni kelimeler sokan, görünürlüğü artarak devam eden içerikler “fidana” dönüşmüş oluyor. 2025 yılının başlarından ortaya çıkan Italian brain-rot serisinin İtalyanca ile alakası olmayan isimlerle yaratılan absürt hibrit karakterleri gibi. (2024 yılında Facebook’tan yayılan Karides vücutlu İsa tasvirinden sonra bu noktaya kadar geldik).
Bu tarz videolar eğlenceli atıştırmalıklar gibi dursa da işin gerçeği farklı ve saçmalıkların seviyesi derine indikçe artıyor. YouTube’da en hızlı büyüyen yüz kanaldan dokuzu sadece AI içerikten oluşuyor. Üretken yapay zeka araçları algoritmaların tam da istediği gibi kullanılıyor ve “oyunun kuralına uygun şekilde” seri şekilde absürt ve şiddet öğeleri de içeren içerikler üretiliyor. Sadece öfke ve tepki yaratarak gelen etkileşim ile viral olmaya çalışan “cheap-fake” videolar da bunun örneklerinden. Tam da burada bu içerikler beslendiği etkileşimler sayesinde fidan olmaktan çıkıp iyice kök salarak aslında “ağaca” dönüşüyor.
Risk, AI slop videolarının sosyal medya algoritmasında durdurulamaz bir yükseliş ile kalıcı bir bileşen, yani “orman” haline gelmesi. Gerçek ile kurguyu ayırt edemeyecek olanların gözünde bu videolar farklı bir anlam kazanırken bu yazıyı yazmadan önce izlediğim bazı videolar beni ana akım TV kanallarında “hala” yer alan aşiret dizileri kadar etkiledi.
Dijital dünyada her gün karşılaştığımız bazı kavramları herkesin kafasında oturtabilmek için bir metafor zinciri yaratmaya çalıştım, benim kafamda çok oturdu. Umarım siz de seversiniz ve günlük hayatta karşınıza benzer örnekler çıktıkça beyninizde bu şarkı çalar :)
Yazıyı asıl yazma amacım, şarkı orman ile tamamlansa da aslında bir adım ötedeki “ekosistem”lerin oluşmasında kendime biçtiğim rolle alakalı. Bu dijital çöplüğün içerisinde bir tohum yeşertip, fazla idealist olduğu düşünülse de kaliteli içerik üreterek, bu içerikleri yayarak herkesin kafasına bir tohum ekmeye çalışıyorum. Birkaç yıl içerisinde hepimiz beyin çürümesine maruz kalmayalım diye, zihninizde besleyip büyütmek, başkalarının zihinlerine de yeni tohumlar ekmek sizin de elinizde.