Tokenizasyon Devrimi: Wall Street'ten Blockchain'e Dönüşüm
Robinhood'un Blockchain Tabanlı Yatırım Modeli
Robinhood’u hatırlar mısınız? Eğer aklınıza İngiliz masal kahramanı Robin Hood geliyorsa bir daha düşünmenizi isterim. Çünkü 2008 yılında dünya çapında mali bir krize sebep olan Wall Street’e karşı duyulan öfkenin canlılığı, bu uygulamayı kullanan bir avuç aktivistin 2021 yılında gerçekten inanılması zor bir olaya imza atmasına sebep oldu.
Robinhood, 2015’te kurulmuş, Amerikan borsalarında komisyonsuz işlem yapabilme özelliği ile öne çıkan bir uygulamaydı. 2021 yılına kadar bu komisyonsuz işlem kolaylığı ile borsa yatırımı konusunda gözü korkan genç kesimin akın ettiği bir mecraydı. Hem komisyonsuz hem de çok kolay hisse alınıp satılabiliyordu. Ki hâlâ öyle. Ama 2021 yılında Reddit platformunda toplanan bir avuç aktivist genç, bu komisyonsuz işlem modelini kaldıraç olarak kullanıp bir operasyona başladı. Bu operasyonun merkezinde olan hisse GameStop hissesiydi.
GameStop Operasyonu
GameStop, oyun sektöründeki dijitalleşme nedeniyle iş modeli zayıflayan ve fiziksel mağazalarında zarar eden bir perakende şirketiydi. Bu durumu fırsat bilen büyük hedge fonlar, şirketin hisselerinin düşeceğine dair yoğun açığa satış (short) pozisyonları almış; öyle ki açığa satılan hisse miktarı toplam hisse sayısının %140’ına ulaşmıştı.
“Hedge fon”, yatırımcıların parasını kullanarak çeşitli varlıklara yatırım yapan, genellikle profesyonel yöneticilerce yönetilen özel fonlardır. Amaçları piyasa koşullarına bakılmaksızın mutlak getiri sağlamaktır. Bu fonlar hem long (uzun) hem de short (kısa) pozisyonlar alabilirler: yani bir varlığın değerinin artacağına oynayarak alım yapabilir (long) ya da düşeceğine inanarak ödünç alıp satarak kazanç sağlayabilirler (short). Karmaşık stratejilerle piyasa hem yükselirken hem de düşerken para kazanabilirler.
Tabii ki bu durum sadece Wall Street kurtlarının dikkatini çekmedi. Reddit’teki WallStreetBets topluluğu, bu aşırı açığa satış miktarını ve hissenin gerçek değerinin altında olduğunu fark etti. Ryan Cohen’in şirkete yatırım yapması ve Michael Burry gibi isimlerin hisseye dikkat çekmesiyle küçük yatırımcılar da Reddit platformunda organize olarak alım yapmaya başladılar. Ve bu alımlarda küçük yatırımcıların göz bebeği Robinhood kullanıldı.
Oldukça kolektif hareket eden bu topluluğun alımları ve sosyal medya desteği ile 2021 Ocak ayında hisse fiyatı 20 dolardan 483 dolara kadar fırladı. Bu durum, fiyat düşüşüne bahis oynayan hedge fonların panikleyerek zararlarını durdurmak için hisse satın almak zorunda kalmasına ve fiyatın daha da yükselmesine neden oldu.
Burada daha teknik ayrıntılara girmeyeceğim ama olayların merkezindeki Robinhood uygulamasının artan teminat miktarlarını karşılayamayacağını ilan ederek GameStop hisse alımlarını durdurması ile müthiş yükseliş de sona erdi. GameStop hâlâ hayatta, hissenin düşeceğine dair kumar oynayan hedge fonlar müthiş zararlar yazdılar. Merak edenler için yazayım, şu anda 22,51 dolar bir adet GameStop hissesi.
Elbette Robinhood bu alım yasağını koymasaydı bambaşka şeyler de yaşanabilirdi. Mesela iflas eden birçok hedge fon olabilirdi. CEO’su bu konuda kendilerini savunuyor ve bunu yapabilecek, yani teminat miktarını karşılayacak nakitlerinin tükendiğini, başka çarelerinin olmadığını söylüyor. Buna inanmaktan başka çaremiz yok.
Gerçek Dünya Varlıkları
Girişi biraz uzatmış olabilirim ama Robinhood’un şu anda neler yapmaya çalıştığını anlatmadan önce bu hikayeyi tekrar hatırlamamız gerekiyordu. 2021’de aracı kurumların hakimiyetini yıkmak için başlatılan bu finansal girişim şimdi bambaşka bir şekilde tekrar karşımıza çıkıyor.
Kuruluşundaki düşünce herkesin komisyonsuz hisse alıp satabilmesi iken şu anda herkesi bir varlık sahibi yapmak istiyor. Bunun için de operasyonel olarak maliyetli, yavaş ve 7/24 işlem yapılmasına olanak vermeyen klasik borsalar yerine blockchain’i kullanıyor. Buna aslında kısaca gerçek dünya varlıklarının tokenizasyonu diyebiliriz.
Örneklendirecek olursak: OpenAI veya SpaceX gibi devasa büyüme potansiyeline sahip şirketlerin hisseleri, halka açılmadıkları için yalnızca akredite yatırımcılar ve risk sermayesi (VC) fonları için ulaşılabilir durumda. Robinhood, tokenizasyon teknolojisini kullanarak bu “kapalı şirketleri” bireysel yatırımcılara açmayı hedefliyor. Robinhood CEO’su Vlad Tenev yapmaya çalıştıkları işi şöyle açıklıyor: “Geleneksel finans sistemi, suyun altındaki bacaklarını çılgınca çırpan ama yüzeyde sakin görünen bir ördeğe benzer; siz hisseyi aldığınızı sanırsınız ama arka planda günlerce süren karmaşık bir takas ve teminat trafiği döner. Robinhood, tokenizasyon ile bu trafiği ortadan kaldırıp sistemi, bir düğmeye bastığınızda ışığın anında yanması kadar hızlı ve doğrudan hâle getirmeye çalışmaktadır.”
Tokenize edilmiş gerçek dünya varlıkları pazarı, 2025’in üçüncü çeyreği itibarıyla 30 milyar dolar sınırını çoktan geçti. Citi ve Boston Consulting Group gibi kurumların raporları, tokenize edilmiş varlık pazarının 2030 yılına kadar 13,5 trilyon ile 16 trilyon dolar arasında bir büyüklüğe ulaşabileceğini öngörmekte. Elbette bu muazzam büyüme potansiyeli, sadece Robinhood’un değil birçok oyuncunun ilgisini çekiyor. Tokenizasyon yarışında Coinbase (ABD’nin en büyük kripto borsası, kurumsal tokenizasyon çözümleri geliştiriyor), Securitize (özel şirket hisselerinin tokenizasyonunda uzmanlaşmış platform), tZERO (Overstock’un blockchain menkul kıymet platformu), Republic (özel piyasa yatırımlarında tokenizasyon hizmeti sunan platform) ve Figure (mortgage ve diğer varlıkların tokenizasyonuna odaklı) gibi ciddi rakipleri bulunmakta. Ama Robinhood’un 23 milyonu aşkın kullanıcı tabanı ve komisyonsuz işlem konusundaki deneyimi, bu rekabette önemli bir avantaj sağlayabilir.
Görünen o ki gerçek dünya varlıklarının tokenizasyonu ve stablecoin’ler, Bitcoin teknolojisini sonunda ürün-pazar uyumuna kavuşturmuş olabilir. Tokenize varlıklar yüksek değerli bir motoru, stablecoin’ler ise bu motorun çalışmasını sağlayan akaryakıtı temsil ediyor. Bu ikili, blockchain’i karmaşık ama kullanılmayan bir teknolojiden, milyarlarca doların saniyeler içinde el değiştirdiği küresel bir finans otobana dönüştürerek sonunda “market-fit”i yakalamasını sağlayabilir. Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz?
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
Kaynaklar
Investax. Q3 2025 Real World Asset Tokenization Market Report. https://investax.io/blog/q3-2025-real-world-asset-tokenization-market-report
YouTube. Robinhood CEO: Making Everyone An Owner
Ivest. Tokenization Revolution: Robinhood Reshaping Private Market Access for Retail Investors.https://www.ainvest.com/news/tokenization-revolution-robinhood-reshaping-private-market-access-retail-investors-2507
CryptoRank. SEC Raises Concerns Over Tokenized Assets While Robinhood Shares Surge. Erişim adresi: https://cryptorank.io/news/feed/07821-sec-raises-concerns-over-tokenized-assets-while-robinhood-shares-surge