Yeni Tarayıcı Savaşları Başlıyor: Agentic Yapay Zekâ Dönemi

Unutmak üzere olduğumuz bir savaş yeniden hortladı.

Webde arama ve buna bağlı reklam gösterimi sayıları yapay zekâ yüzünden düşüyor. Elbette Google’ın sürekli algoritma değiştirmesi şu an için yapay zekâdan daha önemli bir etmen. Hatta yapay zekâ yüzünden olan düşüşün korkulacak kadar da çok olmadığını söyleyenler var. Elbette bu durumu web için içerik üreten yayıncılara sorsanız kan ağladıklarını söyleyeceklerdir.

Elbette web, gazete ve dergi gibi yayıncıların toplamından çok daha büyük. Ancak yetişkinlerin yaklaşık üçte ikisi, interneti kullanmalarının ana nedenlerinden birinin bilgi edinmek olduğunu söylüyor. Ama her geçen gün bu bilgileri webde yayınlamak içim maaş alan gazeteci sayısı azalıyor.

Peki webdeki bu düşüşün sonucu ne olabilir? Evet beklenmeyen ve şaşırtıcı bir sonuç: yeni web tarayıcılarında yaşanması muhtemelen yeni bir savaş.

Neden Yeni Bir Savaş?

Web tarayıcı savaşları üstünden uzun zaman geçti. İlk savaş, webin ilk günlerinde Microsoft Internet Explorer ile Netscape Navigator arasında idi ve Microsoft bu savaşı kesin bir şekilde kazandı. Yaklaşık 2004'ten 2017'ye kadar süren ikincisinde ise, Mozilla Firefox ve Google Chrome tarayıcıları ile Internet Explorer'a meydan okudu. Ve bu sefer kaybeden Microsoft oldu. Bugün web kullanıcılarının çoğu Chrome kullanıyor.

Olası Senaryolar

Ancak yaklaşmakta olan üçüncü tarayıcı savaşı için iki farklı senaryo mevcut. Birincisi, Google'ın arama tekeline çözüm olarak Chrome’u elden çıkarmaya zorlayan ABD mahkemelerinin sebep olacağı senaryo. OpenAI ve Perplexity, Chrome’u satın almak için teklif sundular. Bu teklifin sonucu ne olursa olsun, Google için kafa karıştırıcı bir senaryo olduğu çok açık.

İkinci senaryonun ana sebebi elbette yapay zekâ. Ve tıpkı ChatGPT'nin yükselişinin 2022'den önce var olan web aramasının ne kadar gereksiz ve işlevsiz olduğunu bize gösterdiği gibi bu yeni tarayıcılar da Chrome'un artık yapay zekâ için yeterli olmadığını ortaya çıkartabilir.

Aktörler

İlk olarak dünya çapında yaklaşık yüzde 2 pazar payına sahip olan Norveçli şirket Opera, yeni bir tarayıcı geliştirdiğini duyurdu. Bunun arkasından Browser Company, Arc tarayıcısını açık kaynaklı hale getirmeyi ve çabalarını tamamen yeni bir tarayıcıya yöneltmeyi planladığını açıkladı. Yapay zekânın önemli aktörlerinden Perplexity ise elini çabuk tutarak Comet adlı kendi yeni tarayıcısını duyurdu. Ayrıca doğrulanmasa da, OpenAI'nin da altı aydan uzun süredir bir tarayıcı üzerinde çalıştığı bildiriliyor. (OpenAI aynı zamanda bir sosyal medya platformu da inşaa etmeye çalışıyor. Gözüken o ki, arama konusunda gerçekten ciddiseniz, bir tarayıcı oluşturmalısınız.

Peki Neden?

Aslında arama ve tarayıcılar aynı madalyonun iki yüzü gibi düşünülebilir. Webde bir şey aradığınızda, sonuçları bir tarayıcıda görürsünüz. Chrome'u Google için harika bir yatırım yapan şey de buydu. Şimdi ise artık arama konusu yapay zeka ile birlikte paradigma değişimine uğradı.

Arc Browser’ı geliştiren Browser Company'nin CEO'su Josh Miller "Geleneksel tarayıcılar web sayfalarını göstermek için inşa edildi, ancak durum değişiyor. Birçok yönden, sohbet arayüzleri zaten tarayıcılar gibi davranıyor: arama yapıyor, okuyor, üretiyor, yanıtlıyor. API'lar, LLM'ler, veritabanlarıyla etkileşim kuruyor. Ve insanlar her gün onları kullanıyor. Şüpheciyseniz, lise veya üniversitedeki bir kuzeninizi arayın" derken aslında bunu kastediyor. Eskisi gibi basit web aramaları geçerliliğini yitirdi.

Aslında bu firmaların geliştirmeye çalıştıkları şey, şu anda bizim kullandığımız türden standart bir web tarayıcısı değil. Bu tarayıcılar, yapay zekâ agent’ları ile birlikte çalışıp veriye ulaşım şeklimizi ve muhtemelen üretkenliğimizi de artıracaklar. Mesela sizin adınıza görev verdiğiniz konuları araştıran, bu konularla ilgili yeni gelişmeleri otomatik olarak takip eden bir araştırma asistanı olarak çalışabilirler. Hatta siz bilgisayar başında değilken sizin için bazı görevleri tamamlar, e-posta servisi -cevaplama, destek mesajlarını yanıtlama- gibi çalışabilir. Ayrıca siz webde gezinirken, size konu ile ilgili daha fazla okuma linki önerebilir. Tüm bunları ve fazlasını yapacak bir tarayıcı güzel olurdu diye düşünüyorum.

Eskileri Yenmek Mümkün mü?

İnsanların web tarayıcılarını değiştirmesini sağlamak aslında çok zor. Bazı girişimcilerin yeni fırsatlar yaratacağına inandığı birçok denemesi “fail” oldu. Alışkanlıkları değiştirmek, kısayollar, şifreler gibi hayatımızı kolaylaştıran özellikler yüzünden çok zorlayıcı. Ama yapay zekâya ve agentic işlemleri internet kullanımının merkezine yerleştiren genç jenerasyon için bunun daha kolay olacağını düşünmekteyim. Gazetelerden e-ticarete kadar webin tüm yapısı, web sayfalarının insanlar tarafından görüntülendiği fikri üzerine kurulu. Burada insan değişkenini kaldırıp yerine bu işleri kodun yaptığı senaryo birçok ezberlenmiş bilgiyi bozacak türden. Değişimin yeni tarayıcılarla mı yoksa evrim geçiren eski tarayıcılarla mı olduğunu bize zaman gösterecek. Ama şu konuda eminim hiçbirşey 2022 öncesi gibi olmayacak.

Agentic işlem, genel olarak yapay zekânın kendi kendine iş yapabilmesi anlamında kullanılıyor. Mesela ona sadece “şu şekilde bir web sitesini yap” dersin, o ne yapması gerektiğine kendi karar verir, sırayla yapar, sonuç üretir. Yani tıpkı bir insan gibi amaç koyar, planlar ve uygular. İlk çıktıklarında sadece cevap veriyorlardı, şimdi artık kendi başına iş yürütebiliyorlar.

Sen de fikirlerini benimle paylaşabilir, hoşuna gitti ise bu yazıyı arkadaşlarınla paylaşabilirsin.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.