Executive Summary - Teknoloji ve Yapay Zekâ- 15

Skype’ın kapanışı, TikTok’a rakip hamleler, OpenAI’ın büyümesi ve Google’ın zor günleri...

Teknolojinin insan yaşamına benzer bir döngüsü var. Doğuyor, büyüyor ve ölüyor. Aynı bizler gibi. Bazısı çok hızlı hayatımızdan çıkarken bazıları daha uzun süre bizimle beraber oluyor. Belki de bizden farklılaştığı nokta bu hayat döngüsünün kısalmış olması. Artık çok hızla hayatımıza girerken, aynı hızla da yok oluyorlar.

Bir Dönemin Sonu: Skype Kapanıyor

Bu sefer kötü haber bir dönemin parlak yıldızı, hepimizin az veya çok kullandığı bir haberleşme uygulamasından geldi. Microsoft, 5 Mayıs 2025 tarihinde Skype hizmetini kapatacağını duyurdu. Skype, 23 yıl önce internet üzerinden yapılan aramaların öncüsü olarak ortaya çıktı ve 14 yıl önce Microsoft tarafından satın alındı. Microsoft’un kullanıcılara sunduğu alternatif ise Teams uygulaması. Tabi eğer istemezseniz tüm kontaklarınızı ve sohbet verilerinizi dışarı aktararak başka bir uygulamaya da geçiş yapabilirsiniz. Bu konuda 10 haftalık bir süre var. Aktif kullanıcılara elbette bilgilendirme ulaşmıştır ama ben de uyarmak istedim.

Skype, 2003 yılında Estonya'lı Niklas Zennström ve Janus Friis tarafından, internet üzerinden sesli iletişim için kuruldu. Kısa sürede popülerleşen Skype, önce eBay tarafından 2,6 milyara satın alındı. Ardından Microsoft, 2011 yılında 8,5 milyar dolar karşılığında Skype'ı bünyesine kattı.

Skype Bu Hale Nasıl Geldi

Peki neden bu noktaya gelindi? Skype, Microsoft'un o zamana kadarki en büyük satın almasıydı. 2012 yılında 41 milyon eşzamanlı kullanıcıya ulaşarak tarihinin en görkemli günlerini gördü. Ancak 8,5 milyar dolarlık bu yatırım sonrasında Microsoft, Skype'da kötü bir yönetim sergiledi. En önemli kırılma noktası olan pandemi döneminde kullanıcılar Zoom'u tercih etti. Microsoft’un da alternatif olarak konumlanan Teams’e ağırlık vermesi ile bir dönem sona ermiş oldu.

Chrome Adaya Elveda Diyebilir

Belki de yakın bir gelecekte “Chrome” tarayıcısını da böyle anarız. ABD Adalet Bakanlığı Google’ın web tarayıcısı Chrome ürününü şirketten ayırarak bağımsız hale getirmesi konusunda düşüncesini yineledi. Bu durumda Chrome şu anki pazar payını koruyabilir mi, ben bunu merak ediyorum. Adalet Bakanlığı geçtiğimiz Cuma günkü başvurusunda, "Google'ın yasadışı davranışları, Google'ın her zaman kazanmasını sağlamak için pazarda hasara yol açan ekonomik bir golyat yarattı" dedi. Oldukça iddialı cümleler.

TikTok’a Rakip Geliyor

TikTok’un durumu hala belirsizliğini korurken, Instagram rekabet edebilmek için yeni hamlelere hazırlanıyor. Instagram'ın başkanı Adam Mosseri, bu planları çalışanlarıyla tartışırken paylaştı. Bağımsız bir Reels uygulaması, Meta'nın TikTok ile daha iyi rekabet etmesine yardımcı olmayı amaçlayan "Project Ray" isimli bir girişimin parçası. Planlar arasında, içerik önerilerinin iyileştirilmesi ve ABD'deki kullanıcılara daha uzun üç dakikalık Reels videolarının sunulması yer alıyor. TikTok'un yaklaşık 170 milyon ABD kullanıcısının olması herkesin ağzını sulandırıyor. Bu konuyu pazarlama bülteninde de yazmıştık.

Bluesky Flashes’ı Yayınladı

Bluesky’ın Instagram alternatifi Flashes, bu hafta App Store'da yayınlandı ve ilk 24 saatinde yaklaşık 30.000 indirme aldı. Uygulama, kullanıcıların dört fotoğraf ve bir dakikaya kadar video yüklemelerine olanak tanıyan klasik bir Instagram benzeri deneyim sunuyor. Tek kişi tarafından (Sebastian Vogelsang) geliştirilen Flashes, Bluesky'ı destekleyen AT Protokolü üzerinde çalışıyor.

Bitcoin Rezerv Kararı

ABD Başkanı Donald Trump, ABD hükümeti tarafından tutulan bir Bitcoin rezervi kurmak için bir yürütme emri imzaladı. "Dijital Fort Knox" olarak adlandırılan bu rezerv, hükümetin el koymalar yoluyla topladığı varlıkları içerecek. Yürütme emri yalnızca Bitcoin ile sınırlı değil. Hükümet, XRP, Ethereum (ETH), Solana (SOL) ve Cardano (ADA) gibi varlıkları da içeren bir dijital varlık rezervi oluşturmayı planlıyor. Şu anda yaklaşık 200.000 Bitcoin olduğu tahmin edilen bu rezervi daha da büyütmek için yollar araştırılıyor. Ancak bunun, "Amerika Birleşik Devletleri vergi mükelleflerine ek maliyetler getirmemesi" gerektiği belirtiliyor.

Trump Etkisi Çip Yatırımlarını Hareketlendirdi

Dünyanın en büyük çip üreticisi olan TMSC, ABD'de çip üretimini genişletmek için en az 100 milyar dolar yatırım yapacağını duyurdu. Başkan Trump, bu fonların Arizona'nın Phoenix kentinde iki yeni çip üretim tesisi inşa etmek için kullanılacağını açıkladı. Bu yatırım ile Trump’ın geçen sayıda da belirttiğim yeni ithalat tarifelerinden korunmayı hedeflediği çok belli.

Apple El Yükseltti

Apple, ABD’de üretim ve mühendislik alanlarına önümüzdeki dört yıl içinde 500 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor. Bu yatırımlar, yapay zekâ ve çip üretimi gibi teknolojileri kapsayacak. En dikkat çekici projelerden biri, Houston, Teksas'ta yeni bir yapay zekâ sunucu fabrikası inşa etmek olacak. Bu yatırımların toplamda 20.000 yeni iş oluşturacağını da eklemek gerekiyor.

Intel Trump’ın Tepkisini Çekebilir

Intel'in Ohio'daki çip fabrikası, en erken 2030 yılında açılacak. Columbus Dispatch'te yer alan habere göre, Intel, Ohio'daki 28 milyar dolarlık çip fabrikası inşaatını ilk başta 2025’de tamamlamayı planlıyordu. Ama gözüken 2030 bile ötelenebilir. Şirketin mali sorunları, tesisin açılışının gecikmesinin en büyük nedeni olarak gösteriliyor.

Güney Kore’den Veri Merkezi Yatırımı

Güney Kore, dünyanın en büyük AI veri merkezini inşa etmeye hazırlanıyor. Jeollanam-do Eyaleti'nde yer alacak olan bu merkezin inşaatı bu yıl içinde başlayacak. 2028’de tamamlanması planlanan veri merkezinin ülkenin ekonomik büyümesine katkıda bulunarak 10,000'den fazla iş imkanı yaratması bekleniyor.

Musk’ın Toprak Yatırımı

Elon Musk'ın yapay zekâ şirketi xAI, Memphis'te bir milyon metrekarelik arazi satın aldı. Bu yeni arazi, xAI'nin mevcut veri merkezi altyapısını tamamlamak için kullanılacak. xAI, bu genişleme ile Memphis'teki yapay zekâ yeniliklerinde öncü olmayı amaçlıyor. Ancak bazı yerel sakinler, xAI'nin yatırımlarının elektrik şebekesine zarar vereceğinden ve hava kalitesini olumsuz etkileyebileceğinden endişe duyuyor.

Starship Yine Patladı

SpaceX'in sekizinci Starship test uçuşu da, fırlatmanın hemen ardından kontrolü kaybetmesi ve parçalanmasıyla başarısızlıkla sonuçlandı. Önceki denemeden daha yükseğe veya daha uzağa ulaşamayan Starship, yaklaşık 145 km yüksekliğe ulaştı ama sonrasında parçalandı. Florida'dan, özellikle Cape Canaveral yakınlarından alevli enkaza dair görüntüler paylaşıldı. SpaceX, fırlatma sırasında "hızlı beklenmedik bir parçalanma" meydana geldiğini doğruladı. SpaceX’in ilk roketlerinin defalarca başarısız olduğunu ama bu işten vazgeçmediğini bu habere eklemem gerekir.

Claude 3.7 Sonnet

Geçtiğimiz haftalar yapay zekâ konusunda yeni duyurulara sahne oldu. İlk olarak özellikle kod asistanlarının sıklıkla kullandığını model Claude Sonnet’in 3.7 isimli yeni sürümü duyuruldu. Şu anda sıklıkla kullandığımız genel cevap verme modundan başka akıl yürütme moduna da kavuşan Claude’ın yazılım geliştirme konusunda aslında büyük bir gelişim gösterdiği aşağıdaki grafikten de görülebilir. Elbette bu grafiği üretici firma Anthropic’in paylaştığını not olarak eklemek isterim.

OpenAI GPT 4.5

Diğer büyük oyuncu OpenAI’da geçtiğimiz bültende belirttiğimiz gibi yeni modeli GPT 4.5’u tanıttı. Daha fazla veri ve işlem gücü kullanılarak eğitilen bu model önceki nesillerde olduğu gibi performansta büyük artışlar sağlamış, ancak bazı alanlarda diğer yeni yapay zekâ modellerinin gerisinde kalmakta. Şu anda ChatGPT Pro üyelerine açık olan model, API ile de kullanılabiliyor. Oldukça masraflı olan bu modelin aslında GPT 5 öncesi bir ara model olduğunu ve gelecekte sunulmaya devam edilip edilmeyeceği net değil.

Tek Avrupalı

OpenAI ile rekabet edebilecek tek Avrupa şirketi olarak değerlendirilen Mistral AI, yeni sohbet asistanı Le Chat (BİM markası gibi isme sahip) mobil uygulaması ile marketlerde yerini aldı. Özellikle Fransa'da büyük ilgi gören Le Chat, Avrupa'da App Store'da ücretsiz uygulamalar kategorisinde birinci sıraya yükseldi. Le Chat'ın bu yükselişinde en ilginç faktör, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron oldu. Macron, Paris'te düzenlenen AI Action Summit öncesinde yaptığı bir televizyon röportajında, Fransa halkına OpenAI'ın ChatGPT'si gibi "yabancı" uygulamalar yerine Mistral tarafından geliştirilen Le Chat'i indirmelerini tavsiye etti.

ChatGPT Büyümeye Devam Ediyor

ChatGPT, 2024'ün ikinci yarısında güçlü bir büyüme göstererek haftalık aktif kullanıcı sayısını altı ay içinde iki katına çıkardı. 2023 Kasım'da 100 milyon haftalık aktif kullanıcıya ulaşan uygulama, 2024 Aralık’da 300 milyona ve 2025 Şubat’ta ise 400 milyona ulaştı. Mobil uygulama kullanıcıları da her ay %5 ila %15 oranında artış gösterdi. ABD’nin en önemli yatırım firmalarından olan a16z tarafından yayınlanan bu raporun tamamına şuradan ulaşabilirsiniz.

Sergey Brin Geri Döndü

Google'ın kurucu ortağı Sergey Brin, yapay zekâ alanında çalışanlara daha fazla çalışmaları gerektiğini söyledi. Brin, DeepMind AI bölümündeki çalışanlara, yapay zekâ yarışında rekabetin arttığını ve daha hızlı hareket etmeleri gerektiğini vurguladı. Çalışanlardan uzun saatler çalışmayı, ofise her gün gelmeyi ve basit çözümler üzerinde yoğunlaşmayı isterken haftalık 60 saatlik çalışmalarını tavsiye etti.

Apple’ın Yeni Ürünleri

Geçtiğimiz hafta Apple’ın donanım ürünlerinin güncelleme duyuruları geldi. Apple iPad Air’in yeni 11” ve 13” modelleri Apple’ın M3 çipine kavuştular. Apple Intelligence özelliği bu modellerde sunuluyor. MacBook Air de M4 çipi ile güçlendirildi. İşlemci dışında en dikkat çeken kısım MacBook Air başlangıç seviyesinde artık 16 GB RAM’e sahip. Profesyonellere yönelik bir masaüstü bilgisayar olan Mac Studio’da M4 Max veya M3 Ultra çip seçeneklerine kavuştu.

Lider Değişecek mi?

Amazon, 2025 yılının dördüncü çeyreğinde 187,8 milyar dolar gelir elde ederek Walmart'ı ilk kez geçti. Bu arada Walmart'ın aynı dönemdeki gelirleri ise 180,5 milyar dolar. Amazon, 2025 yılı için 700,8 milyar dolarlık gelir beklerken, Walmart'ın 708,7 milyar dolar gelir elde etmesi öngörülmekte. Bakalım ilk çeyrekteki rakamlar tüm yıla yayılıp yıllık bazda da Walmart’ı geçebilecek mi? Bu arada Amazon'un gelirinin büyük bir kısmı perakende biriminden gelirken, bulut bilişim ve reklam hizmetleri de önemli bir katkı sağlamakta.

Drone Taşıyıcısı Otomobiller

BYD, DJI ile iş birliği yaparak "Lingyuan" isminde araca monteli bir drone fırlatma sistemi tanıttı. Sistem, aracın dokunmatik ekranındaki bir düğmeye basılmasıyla açılan bir platform üzerinde bulunan drone ile çalışıyor. Drone, aracın hareket halindeyken havalanabiliyor ve araca 2 kilometre mesafede otomatik olarak geri dönebiliyor. Ayrıca, drone, 54 kilometre/saat hıza kadar aracı takip edebiliyor.

Teknoloji Ortadoğu’nun en çok tercih edilen “combat” pickup’ı Toyota’nın pabucunu dama atmış olabilir.

Takip Listesi

• Nothing Phone 3A ve 3A Pro modellerini tanıttı. Londra merkezli telefon üreticisi Nothing’in farklı tasarım ile ön plana çıktığı orta seviye telefonları yine oldukça ilginç.

• Kolsuz bir pikap nasıl olur derseniz, buyurun size PP1. Katı bir alüminyum bloktan üretilen ve minimalist bir tasarıma sahip olan bu pikap, sadece bir oynatma düğmesi ve bir ses kontrolüne sahip. Görünür bir kolu veya iğnesi olmayan pikap’ın hediyesi yaklaşık 6.000 dolar.

• Electronic Arts (EA), dört Command & Conquer oyununu açık kaynak olarak yayımladı. Bu oyunlar arasında orijinal Command & Conquer (Tiberian Dawn), Red Alert, Renegade ve Generals bulunuyor. Oyunların kaynak kodları, EA'nın GitHub sayfasında mevcut.

• Xiaomi, Buds 5 Pro'yu tanıttı. Bu kulaklıklar, Qualcomm'un S7 Pro çipini kullanarak, Bluetooth'un yanı sıra Wi-Fi üzerinden ses akışı gerçekleştiren ilk kulaklık olarak gösteriliyor. Kayıpsız ses duymak isteyenlerin bu kulaklıkların şu an için sadece Xiaomi 15 modelleri ile çalıştığını eklemem gerekiyor.

• YouTube, kullanıcıların "çoğu" videoyu reklamsız izlemelerine olanak tanıyan yeni bir premium abonelik katmanı olan Premium Lite'ı duyurdu. Aylık 7,99 dolara sunulan bu abonelik, oyun, moda, güzellik, yemek, haber ve daha fazlası gibi çeşitli kategorilerde videoları reklamsız izleme imkanı sağlarken, müzik içeriği ve müzik videolarında reklamları göstermeye devam edecek.

• Prime Video, belirli filmler ve TV dizileri için yapay zekâ destekli dublaj denemeleri yapmaya başladı. Amazon'un sahip olduğu prime Video, yapay zekâ ile insanları birleştirerek kalite kontrolü sağlamayı amaçlıyor. Başlangıçta, daha önce dublaj desteği olmayan 12 başlıkta kullanılacak.

• Spotify, ElevenLabs ile yaptığı yeni ortaklıkla platformuna daha fazla yapay zekâ ile kaydedilen sesli kitap ekliyor. YZ ile kaydedilen sesli kitaplar zaten Spotify'da mevcut, ancak bazı kısıtlamalarla birlikte. Tüm YZ ile seslendirilen kitaplar, dinleyicilere "bu sesli kitap dijital bir ses tarafından anlatılmaktadır" şeklinde açıkça belirtiliyor.

Bu sayının da sonuna geldik.

Geri bildirimlerinizi ve önerilerinizi yorum olarak yazmaktan lütfen çekinmeyin.

Eğer hoşunuza da gitmişse arkadaşlarınızla da paylaşırsanız memnun oluruz.

Bir sonraki sayıda görüşmek üzere.